Het Grondstof & Productpaspoort: regie op ketenrisico’s en kansen

Grondstof- en productdata zijn de sleutels tot toekomstbestendig ondernemen in de maakindustrie. Want met inzicht in wat er in je producten zit, waar ze zijn en hoe ze onderhouden worden kun je beter sturen op leveringszekerheid van grondstoffen, kostenbesparingen, duurzaamheid en strategische innovatie. Dat wil zeggen, innovatie die op de lange termijn je concurrentievermogen vergroot, zoals circulair ontwerp en nieuwe verdienmodellen. Het Grondstof & Productpaspoort (GPP) helpt je daarop te sturen. In het GPP breng je namelijk belangrijke data over je materialen en je product samen in één transparant en traceerbaar overzicht.

 

Voor wie?

Het GPP is een belangrijk hulpmiddel voor fabrikanten in de maakindustrie, met name productontwerpers, en voor inkopers en aanbesteders, bijvoorbeeld overheden en woningbouwverenigingen. Maar het GPP is uiteindelijk ook van belang voor partijen die refurbishen, repareren, sorteren of recyclen. De eindgebruiker of consument kan het GPP gebruiken om goed geïnformeerde keuzes te maken.

Om fabrikanten te helpen data te verzamelen, ordenen en strategisch toe te passen vind je op deze pagina de Leidraad Grondstof & Productpaspoort en informatie over Doe-het-samen Workshops en Doe-het-zelf trajecten.

Waarom een GPP voor de maakindustrie?

Het GPP is ontstaan vanuit de behoefte binnen de Nederlandse maakindustrie om kwetsbaarheden in waardeketens op te lossen én om meer datagedreven keuzes te maken die het concurrentievermogen vergroten van individuele bedrijven en van ketens als geheel. Denk aan concrete productinnovaties maar ook kennisopbouw en nieuwe verdienmodellen. Het GPP bereidt producenten bovendien voor op Europese wet- en regelgeving. Daarnaast stelt het inkopers en aanbesteders in staat beter uitvraag te doen in de keten aan de hand van heldere normering.

Welke informatie verzamel je in het GPP?

In het Grondstof & Productpaspoort verzamel je belangrijke data in één transparant en traceerbaar overzicht. Denk aan:

  • Product- en productiegegevens: hoe, waar en met welke grondstoffen en materialen het product is gemaakt.
  • Gebruiksgegevens: hoe het product wordt ingezet en onderhouden en wat de footprint daarvan is.
  • Circulair plan (waardebehoud): strategieën om materialen langer in de keten te houden.
  • End-of-life: overdracht van verantwoordelijkheid bij het einde van de levensduur.

Met producenten, ontwerpers en inkopers is gezamenlijk gewerkt praktische leidraden om te helpen bij het verzamelen van deze data.

“Bij Fluidor geloven we dat het verzamelen van productinformatie meer is dan een verplichting. We zien productdata als strategisch kapitaal en daarmee als een kans. Een kans om slimmer te ontwerpen, efficiënter te produceren, en langdurige waarde te creëren voor klanten wereldwijd.” Rob Wouters, Fluidor Equipment

Voordelen voor productontwerpers

Met een Grondstof & Productpaspoort kun je als productontwerper bij een fabrikant (OEM) makkelijker datagedreven werken. Het maakt zichtbaar waar de grootste kansen liggen om grondstoffen en kosten te besparen, afvalstromen te minimaliseren en waardevolle materialen in de keten te behouden.

De eerste keer dat je het GPP opstelt doe je in feite een nulmeting, waarna je heel gericht de prestatie van je product kunt blijven verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan een volledig circulair productontwerp. Omdat het GPP openbaar en traceerbaar is, voldoe je ook aan de vraag om transparantie vanuit klanten en eindgebruikers. Hiermee kan het GPP een aanzet zijn tot het ontwikkelen van gezamenlijke end-of-life oplossingen en nieuwe verdienmodellen zoals product-as-a-service.

 

Voordelen voor inkopers en aanbesteders

Inkopers en aanbesteders krijgen met het GPP inzicht in ketenrisico’s, waaronder de leveringszekerheid van grondstoffen, en kansen die circulariteit biedt voor waardebehoud in de keten. Met het GPP als basis kun je gerichter uitvragen in de keten en kansen voor verbetering identificeren. Denk aan het verlagen van je milieu-impact, maar ook risicobeheersing, kostenoptimalisatie over de levensduur (total cost of ownership) en versterking van de concurrentiepositie in een snel veranderende markt.

Een overkoepelend voordeel voor de hele keten is dat het GPP kennisdelen en standaardisering ondersteunt; ketenpartners gaan gezamenlijk uitdagingen aan die ze alleen niet kunnen oplossen, terwijl brancheorganisaties data kunnen inzetten bij het vaststellen van (EU) productnormering en standaarden.

Met het GPP voldoe je aan compliance-eisen

Binnen de EU bestaat al een wettelijk verplicht Digitaal Product Paspoort (DPP) waarmee bedrijven moeten voldoen aan (aankomende) Europese wet- en regelgeving. Denk aan wet- en regelgeving zoals:

  • Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR): stelt eisen aan productontwerp, herbruikbaarheid en repareerbaarheid.
  • Machine Verordening: maakt digitale opleverdocumenten mogelijk
  • Cyber Resilience Act (CRA): bepaalt de richtlijnen voor veilige digitale communicatie

Deze wet- en regelgeving is in 2024 geïntroduceerd en wordt vanaf 2027 gefaseerd actief. Het DPP wordt het Europese instrument om productdata in de keten toegankelijk te maken, te beginnen bij batterijen, textiel, elektronica en bouwmaterialen. Daarna volgen andere sectoren. Voor fabrikanten en importeurs/distributeurs betekent dit dat je vroeg of laat niet om zo’n paspoort heen kunt.

Aan de slag met jouw GPP

Werk je in Klimaatinstallaties of Machinebouw? Dan vind je hieronder de uitgebreide technische Leidraden voor het GPP. Deze Leidraden bieden context en praktische ondersteuning bij het verzamelen, structureren en toepassen van grondstof- en productdata.

Je kunt je ook inschrijven voor een van de live workshops Grondstof & Productpaspoort, waarin je met gelijkgestemde bedrijven, ontwerpers en inkopers samenwerkt aan concrete oplossingen voor jouw situatie.

Wil je je breder verdiepen in de mogelijkheden van circulariteit voor jouw product en onderneming? Meld je dan aan voor een CIRCO Track of ga bijvoorbeeld aan de slag met de Grip op Grondstoffen Tool. Daarmee identificeer je welke risico’s je loopt bij het gebruik van bepaalde grondstoffen.

Ondersteuning nodig bij jouw Grondstof & Productpaspoort? Neem contact op.

Wij kunnen op meerdere manieren ondersteunen bij het opstellen van een Grondstof & Productpaspoort. Sluit jij graag aan bij een workshop? Bekijk dan het workshop aanbod in de Circonnect agenda. Staat er geen workshop gepland of kom je liever een andere keer? Meld je aan bij onze ontwerptools en zet jezelf op de wachtlijst voor de workshop(s) van jouw keuze.

Wil je een workshop organiseren binnen jouw sector of keten? Lilian van Hove helpt je graag verder (lilian@circonnect.org )

Oproep: werk mee aan de Leidraad GPP voor jouw branche!

Naast de Leidraden voor Klimaatinstallaties en Machinebouw zijn er meer Leidraden GPP in ontwikkeling voor de maakindustrie. Daarbij werken meerdere partners (bedrijven en kennisinstellingen) samen aan één Leidraad. Bijdragen aan dit proces betekent een leidende rol nemen in de vormgeving van het GPP voor jouw branche én een kans om voorop te lopen bij strategische innovatie.

Voor meerdere Leidraden zoeken we nog inhoudelijke partners, dus als je het interessant en relevant vindt om mee te werken aan de toekomst van datagedreven werken in de maakindustrie, neem dan contact op met Iris Grobben.